MIEJSCA PAMIĘCI

starszy posterunkowy/aspirant JAN OZIMEK

funkcjonariusz Policji Państwowej
w latach 1923 – 1940

1.DĄB PAMIĘCI na Rynku w Kolbuszowej.

            Dąb Pamięci dla uhonorowania aspiranta Policji Państwowej Jana Ozimka oraz jego syna Stanisława posadzono 15 maja 2016 roku na Rynku w Kolbuszowej. Uroczystość poprzedziła msza św. w kolegiacie pw. Wszystkich Świętych. Po nabożeństwie zebrani przeszli na cmentarz parafialny, gdzie w rodzinnym grobowcu złożono urnę z ziemią z Polskiego Cmentarza Wojennego w Miednoje. Następnie poczty sztandarowe, zaproszeni goście, władze samorządowe, przedstawiciele służb mundurowych i instytucji w asyście kompanii honorowej i orkiestry reprezentacyjnej policji udali się na Rynek. Tam swoje przemówienia wygłosili m.in. Komendant Wojewódzki Policji w Rzeszowie, Burmistrz Kolbuszowej, Starosta Kolbuszowski, Prezes Stowarzyszenia „Rodzina Policyjna 1939”. Laudację na cześć Jana Ozimka i jego syna Stanisława odczytała dr Ewa Kowalska, kierownik Muzeum Katyńskiego w Warszawie. Następnie uroczyście posadzono Dąb Pamięci oraz odsłonięto pamiątkową tablicę. Uroczystości towarzyszyła wystawa upamiętniająca zbrodnię katyńską „Ostaszków – Twer – Miednoje”.

            Odwiedziliśmy Rynek w Kolbuszowej 8 kwietnia. Tablica pamiątkowa i rosnący obok niej dąb są widoczne z daleka. Kiedy podeszliśmy bliżej, naszą uwagę zwróciła jedna z bocznych gałęzi, dużo grubsza od pozostałych, wyrastająca z pnia. Wszystkim nasunęło się jedno skojarzenie: to Ojciec – drzewo i Syn – wyrastający z niego, złączeni na zawsze tragicznym losem. Losem, którego ten Dąb Pamięci będzie symbolem dla przyszłych pokoleń.

2.PAMIĄTKOWA TABLICA na cmentarzu w Kolbuszowej.

            Przy ulicy Narutowicza, obok kościoła pw. Wszystkich Świętych znajduje się cmentarz parafialny założony w 1513 roku. Ma dosyć nietypową lokalizację, wynikającą z bardzo długiej historii, gdyż dzisiaj leży w środku miasta, otaczany przez kolejne dzielnice. To położenie sprawia, że wydaje się, iż dawni mieszkańcy Kolbuszowej spoczywający na nim, są cały czas obecni. Zabytkowy charakter nekropolii jest widoczny we wspaniałych grobowcach wybitnych obywateli miasta z różnych epok. Znajdują się tam także groby żołnierzy, którzy oddali swoje życie za ojczyznę w czasach powstań i wojen.

            Mimo, iż na tym cmentarzu od wielu lat nie prowadzi się już pochówków, to jednak jest on miejscem ważnych uroczystości. Do takich można zaliczyć złożenie w grobowcu rodziny Ozimków urny z ziemią z Polskiego Cmentarza Wojennego w Miednoje, które towarzyszyło posadzeniu Dęba Pamięci Jana i Stanisława Ozimków.

            Grobowiec Ozimków stał się nie tylko miejscem spoczynku członków tej rodziny (m.in. Jadwigi Ozimek, matki Jana Ozimka i Heleny Mazurkiewicz, jego siostry, którym udało się w ramach akcji repatriacyjnej wrócić z Kazachstanu), ale także miejscem pamięci o tych, którym nie było dane powrócić do rodzinnego domu. Do nich należał Kazimierz Ozimek, syn Jana Ozimka, o dwa lata starszy brat Stanisława, żołnierz armii Andersa oraz teściowa Jana Ozimka, Maria Winiarska, zmarła w czasie deportacji w Kazachstanie.

            Mimo, iż z wszystkich wymienionych na grobowcu członków rodziny, Jan i Stanisław Ozimek zmarli najwcześniej (zamordowani zostali w 1940 roku), to tablica poświęcona ich pamięci pojawiła się najpóźniej. Żona i córka Jana Ozimka (matka i siostra Stanisława) przez cały okres powojenny nie ustawały w poszukiwaniach. W rodzinnym archiwum zachował się brudnopis listu, jaki Jadwiga Ozimek napisała do Biura Poszukiwań Polskiego Czerwonego Krzyża. Jest w nim następujący fragment: „13 kwietnia 1940 roku zostałam wraz z dziećmi wywieziona do Kazachstanu. W czasie pobytu w ZSRR kilkakrotnie posyłałam listy, a nawet drobne przesyłki pieniężne na adres męża i syna w Ostaszkowie, ale nie otrzymałam żadnej odpowiedzi. Wysłane listy nie zostały mi zwrócone.”. I jeszcze jeden: „Z radia i gazet dowiedziałam się, że czynione są starania o repatriację więźniów przebywających w ZSRR w miejscach odosobnienia. Nie tracę jeszcze nadziei, że mąż i syn skorzystają również z dobrodziejstwa repatriacji”. Dokładnie 50 lat rodzina czekała na jakiekolwiek informacje. W grudniu 1990 roku Helena Mazurkiewicz otrzymała list od Rodziny Katyńskiej z Warszawy z wiadomością, że na listach rosyjskich znajdują się jej ojciec i brat. Sześć lat później, w piśmie z Polskiego Czerwonego Krzyża, znalazł się akapit: „Należy przyjąć, że Jan Ozimek (...) oraz Stanisław Ozimek (...) zostali zamordowani w 1940r.”

            20 lat później na grobowcu rodzinnym Ozimków pojawiła się postać Anioła. Państwo Mazurkiewiczowie zamówili go w pracowni rzeźbiarskiej w Warszawie. Ale, jak wyjaśniła nam Pani Krystyna Mazurkiewicz, to nie jest Anioł Śmierci, bo nie ma opuszczonych skrzydeł. Anioł z grobowca ma rozpostarte skrzydła, a dłoniach trzyma urnę z ziemią z Miednoje, tak, jakby chciał za moment unieść ją do nieba. U stóp Anioła znajduje się pamiątkowa tablica poświęcona Janowi i Stanisławowi Ozimkom.

            Na cmentarzu w Kolbuszowej byliśmy 13 kwietnia. W Dniu Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej.

3.POMNIK POLICJANTA POLSKIEGO w Katowicach.

            2 kwietnia odwiedziliśmy Komendę Wojewódzką Policji w Katowicach. Naszym celem było złożenie kwiatów i zapalenie zniczy przy Pomniku – Grobie Policjanta Polskiego. Spoczywające tam szczątki policjanta ekshumowanego w Miednoje są symbolem tragicznych losów ponad sześciu tysięcy jeńców obozu NKWD w Ostaszkowie – policjantów Policji Państwowej, zamordowanych w 1940 roku. Wśród nich był nasz bohater – starszy posterunkowy Jan Ozimek i jego 17-letni syn Stanisław. Naszym przewodnikiem był Pan Grzegorz Grześkowiak – przedstawiciel Zarządu Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Rodzina Policyjna 1939, który opowiedział nam również o eksponatach zgromadzonych w Izbie Pamięci. Podczas zwiedzania tego wyjątkowego miejsca zdobyliśmy dodatkowe informacje o Policji Państwowej II Rzeczpospolitej i losach jej funkcjonariuszy w czasie II wojny. Na tablicy zawierającej imienny spis jeńców obozu NKWD w Ostaszkowie, zamordowanych w więzieniu w Twerze i pochowanych na Polskim Cmentarzu Wojennym w Miednoje znaleźliśmy nazwisko Jana Ozimka.

4.RODZINNY DOM w Kolbuszowej.

            Na ulicy Nowe Miasto 2 w Kolbuszowej znajduje się dom, który w 1933 roku wybudował Jan Ozimek. Mieszkał wtedy wraz z rodziną w Oszmianie, gdzie służył w Policji województwa wileńskiego. Wraz z żoną i dziećmi odwiedzał Kolbuszową w czasie urlopów, być może planując tu swoje życie po zakończeniu służby. Niestety, nie było mu to dane. Dom, mimo, iż ma już prawie 90 lat, niewiele się zmienił od tamtych czasów. Jest parterowy, murowany, z dwoma drewnianymi gankami. Wokół resztki starego sadu.

            Właściciele – Państwo Krystyna i Jerzy Mazurkiewiczowie (Jerzy Mazurkiewicz jest synem siostry Jana Ozimka) zachowali jego wnętrze w niezmienionym stanie. Owszem, dom wymagał remontu po wojnie (w kilku pomieszczeniach do dziś widoczne są ślady pobytu Rosjan), ale układ pomieszczeń, podłogi, drzwi i okna zostały te same. Do domu wchodzi się przez mniejszy ganek, który prowadzi prosto do dużej kuchni, ze starym piecem i kredensami. Stamtąd przechodzimy do salonu z zabytkowymi meblami i do kolejnych pokojów. W każdym jest piec kaflowy służący do dzisiaj. Wszędzie królują pamiątki rodzinne – zdjęcia, obrazy, dokumenty. Jedną z najcenniejszych są duże portrety Jana Ozimka i jego żony Jadwigi wykonane przed wojną w Wilnie. Z domu wychodzimy głównym gankiem, w którym stoi drewniana skrzynia towarzysząca rodzinie od 100 lat. Dzisiaj znajdują się w niej pamiątki po Janie i Stanisławie Ozimkach.